تیتانوس (Tetanus) چیست؟
عا مل آن بسیل Clostridium Tetanus بوده که درگرد، خاک و مواد غا یطه انسا نها وحیوانات موجود میبا شد.
در وجود انسا نها یک نوع توکسین قوی را تولید مینما ید که به نام Neurotoxin یاد شده و سیستم عصبی را مصاب میسازد. تیتا نوس در نواحی گرم، خاک الود، قریه جات و فصل تابستان بیشتر بوقوع می پیوندد. تیتانوس معمولاً کسانی را که واکسین نشده و یا معافیت کامل حاصل ننموده باشد مصاب میسازد.
که به اشکال ذیل
1. تیتانوس نوزادی (Neonatal Tetanus)
2. تیتانوس منتشر (Generalized Tetanus)
3. تیاتوس دماغی (Cephalic Tetanus)
4. تیتانوس موضعی (Localized Tetanus)
تظاهر مینماید، که معمول ترین آن تیتانوس نوع منتشر و دوره نوزادی میباشد.
دوره نقاهت مرض مذکور 8 روز (2-14 days) بوده ولی ممکن است چندین ماه بعد از وقوع جرحه ابتدایی نیز بوجود آید.
دوره نقاهت مرض مربوط به فاصله جرحه از سیستم عصبی مرکزی میباشد. هر قدر که فاصله جرحه به سیستم عصبی مرکزی نزدیک باشد اعراض وعلایم مرض به زودی ظاهر می گردد که دلالت به خرابی انذار مرض مینماید.
خصوصیت شروع و قوع فلج یا تشنج به شکل نزولی بوده که برای اولین بارعضلات الاشه Jaw) ) را مصاب می سازد که به شکل Lock jaw) یا Trismus پوزخند) ظاهر میشود که به تعقیب آن عضلات گردن ، عقب و بطن را مصاب ساخته و به سرعت تمام وجود را ماوءف می سازد با خفیف ترین تنبیه اسپزم یا تشنج درعضلات تمام و جود پیدا شده که دارای انذار خراب می باشد عمل بلع مشکل شده و حتی در وظیفه سیستم اوتونوم یی ثباتی ( درسیستم قلبی وعائی ) به شکل فشار پائین ، فشار بلند وبی نظمی حرکات قلب حکم فرما می گردد. شفایابی مرض مذکوراکثرا 3هفته و حد اعظم آن تا 4 هفته می باشد.
تیتانوس دوره نوزادی یکی از اسباب عمده وفیات این دوره در ممالک رو به انکشاف خوانده شده که در نتیجه عدم مراعات حفظالصحه دوران ولادت بمیان میآید. بخصوص زمانیکه ناف مریض بوسیله وسایل منتن قطع گردیده باشد اعراض وعلایم آن اکثراً در روز سوم تولد ظاهر شده و هیچگاهی درکمتر از 2 روز اول ظاهر نشده و ندرتاً بعد از 2 هفته تاسس می نماید گریه های متداوم که به تعقیب آن طفل به خوردن شیر بی علاقه شده از جمله اعراض و علایم ابتدائی مرض مذکور می باشد.
طفل به شکل متداوم مشکلات تغذی پیدا نموده شخی ، فلج و درد عضلات ممکن همراه با وضعیت Opisthotonus سر بطرف خلف بطن بطرف قدام و اطراف سفلی بطرف خلف مائل میکردد نزد مریض تآسس نماید دهن مریض در نتیجه تشنج و کشش عضلات گردن قدری باز مانده وتشنج عضلات الاشه سبب دردناک شدن پروسه جویدن میگردد . اسپزم عضلات حلقوم سبب مشکل شدن عمل بلع میگردد اسپزم حنجره و عضلات تنفسی در نتیجه تنبهات خارجی مثل تماس ، روشنی و صدا به میان آمده که همراه با کبودی و اپنی (توقف تنفس ) همراه میباشد . قبضیت تا زمانی دوام مینماید که اسپزم مریض از بین برود اعراض کلینیکی آن بوسیله مداخله انتانات ، دیهایدریشن و اسیدوزس به و خامت می انجامد .
وقوع وفیات آن زیاد بوده که از 70 تا 80 فیصد میرسد.
تییانوس موضعی
تیتانوس موضعی به مقایسه تیتانوس منتشر شدید نبوده شخی و درد در اطراف زخم موجود بوده ممکن است بعدا به شکل منتشر بانجامد و وفیات آن کمتر از 1 فیصد میباشد .
Cephalic Tetanous
یک نوع تیتانوس موضعی بوده که غیر معمول میباشد
تداوی:
اکثریت آن نیاز به تداوی جدی ضمیموی داشته که هدف از تداوی باز نگهداشتن سیستم تنفسی ، وقایه از جذب بیشتر توکسین ، کنترول تشنج و حفظ و اعاده وظائف سیستم های حیاتی و توصیه انتی بیوتیک میباشد. تداوی واقعات شدید ممکن است ایجاب انتیوبیشن و تهویه میخانیکی طرق تنفسی را نماید . اسپزم بوسیله جلوگیری از تنبهات مانند صدا ، روشنی و درد وقایه میگردد. مریض باید در یک اتاق تاریک و آرام نگهداری شود و اتاق تا اندازه روشن باشد که مریض را ارزیابی نمود. توصیه زرقیات عضلی باید صورت نگیرد حرارت آن در حدو د نارمل حفظ گرددو اسپزم باید بوسیله ادویه Benzodiazepain کنترول گردد که مناسب ترین آن Dizipamمیباشد .ادویه مذکور باید به شکل انفیوزن و یا چندین زرق در یک روز توصیه گرددکه هیجانات را از بین برده و سبب استرخا عضلات میگردد برای ازبین بردن توکسین ها ی آزاد عموما Human Tetanus Immunoglobulin (H. T. I) توصیه میگردد ولی H. T. I با لای توکسین های که با رشته های عصبی وصل شده اند تآثیر نمی نماید . توصیه آن از طریق داخل عضله و Intrathical میباشد دوز معمول آن 500 تا 1000 IU میباشد تداوی ضمیموی آن شامل پاک نگهداشتن مریض ، توصیه کافی مایعات ، وقایه از تخریبات کلیوی میباشد افرازات دهن مریض به شکل متداوم باید پاک شده و سویه اکسیجن مریض حفظ گردد گرفتن غذا از طریق دهن بند و ورید مریض برای توصیه کافی مایعات ، کالوری، الکترولایت ها و دوا ها باز نگهداشته شود بعد از سه تا چهار یوم تداوی، شیر از طریق NGT ممکن شروع گردد توصیه انتی بیوتیک برای نابود ساختن انتان که در زخم موجود است ضروری است . معمول ترین دوائیکه برای تداوی آن استفاده میگردد عبارت از Pencillin Crysta و, Metronidazole میباشد . مشکل غیر ثابت بودن وظیفه اوتونوم بوسیله الفا و بیتا بلاکر ها مانند Propronolol و Labitalole کنترول میگردد و مگنیزیم از طریق وریدی برای تداوی غیر ثابت بودن سیستم اوتونوم و کنترول اسپزم مؤثر میباشد .
انذار :
رقم وفیات آن با وجود توجه جدی در شکل شدید منتشر 50 در صد و در شکل نوزادان آن 90 فیصد میباشد نتیجه تداوی مربوط به دوره نقاهت، ناحیه جرحه ، تداوم پیشرفت مرض و موجودیت بی ثباتی سیستم اوتونوم میباشد. مریضانیکه شفا یاب میشوند نزد شان کدام اختلاطی باقی نمی ماند . بجز آنانیکه Apnea توقف تفس طویل را گذشتانده و به آن توجه صورت نگرفته باشد .
انذار تیتانوس د رنوزادان در موجودبت حالات ذیل خراب میباشد
1. اعراض و علائم آن در هفته اول ظاهر گردد.
2. LockJaw محدودیت حرکات مفصل الاشه درکمتر از 48 ساعت اول تسس نماید.
3. تب بلند وموجودیت ضربان قلب بیشتر از حالات نارمل .
4. وقوع متکرر تشنج حنجره موجود باشد که سبب ابنیا گردد.
5. تمام مریضانیکه شفا یاب میشوئد باید کورس مکمل ایمیونوگلوبولین و توکسید تیتانوس را اخذ نمایند زیرا مصابیت به این مرض معافیت دوام دار در وجود پیدا نمی نماید .
وقایه :
اخذ توکسید تیتانوس در دوران حاملگی سبب تولید انتی بادی های محافظوی شده که از وقوع تیتانوس های نوزادان و مادران میتوان جلوگیری کرد. باید جریان ولادت پاک بوده و ثره نوزاد بوسیله وسائل پاک قطع گردد.
